BACH, JOHANNES SEBASTIAN

Achter de liturgische werken van Johann Sebastian Bach gaat veel meer schuil, dan wij ons van bewust zijn. De teksten en de manier waarop ze worden gezongen zijn bijvoorbeeld te relateren aan de kunst van de retorica waarin Bach van jongs af aan werd geschoold. In enkele Nederlandstalige artikelen zonder vaktermen wordt stilgestaan bij de achtergronden van Nimm von uns, Herr, du treuer Gott (BWV 101) en Herr, deinen Augen sehen nach dem Glauben (BWV 102) en enkele orgelwerken rondom het thema Vater unser im Himmelreich. De cd bevat een uitstekende opname van topspecialisten die werd opgenomen rond het Silbermann orgel van Zöblitz.

Johann Sebastian Bach

Vater Unser - Bach In Context 4

Musica Amphion/Gesualdo Consort
Pieter Jan Belder
Bachs orgelwerken en cantates horen bij elkaar

Musica Amphion en het Gesualdo Consort Amsterdam brengen, met concerten en cd's, Bachs muziek op een andere manier dan we gewend zijn. Per editie - Bach Contextueel - wordt een thema gekozen, en deze keer is dat Vater unser im Himmelreich.

Dit kerklied, een berijming van het Onze Vader van Maarten Luther, is door Bach op heel verschillende wijzen gebruikt in cantates en orgelwerken. Door deze genres naast elkaar te plaatsen in één concert kan meer duidelijk worden over hoe Bach te werk ging, en vooral ook over hoe het publiek in Bachs tijd naar zijn muziek moet hebben geluisterd.

Bach Contextueel IV omvat twee cantates, een motet, twee koraalbewerkingen en, aan begin en eind, een prelude en fuga. Pieter-Jan Belder, artistiek leider van Musica Amphion en het brein achter Bach Contextueel, legt uit: “Bachs cantates en orgelwerken lijken in de moderne concertpraktijk gescheiden werelden te zijn. Je hebt óf een concert met alleen cantates, óf een orgelconcert. Dat is eigenlijk raar; voor Bach waren het verschillende kanten van dezelfde medaille, en voor zijn publiek ook. Die verbinding tussen genres wil ik met dit project terugbrengen. En het werkt!”

“De sfeer tijdens deze concerten, die we natuurlijk alleen kunnen geven in kerken met een geschikt orgel, is echt heel anders dan tijdens ‘gewone’ concerten. We presenteren geen reconstructie van een kerkdienst, maar je merkt toch dat het publiek in een meer gewijde sfeer komt dan wanneer we alleen vier cantates achter elkaar zouden zetten of een hele avond alleen maar orgelwerken. Dat zo’n thema dan steeds terugkomt, werkt daar zeker aan mee. Het publiek is ook zeer geconcentreerd, na een cantate of orgelwerk wordt er niet geklapt en dat voelt heel natuurlijk. Applaus wordt bewaard tot het einde van het concert.” “Ik vind het heel belangrijk dat ook mensen die niet zo gauw naar een orgelrecital zouden gaan, kennismaken met Bachs orgelwerken. Dat repertoire staat anders wel erg geïsoleerd, en dat is ten onrechte. Orgelliefhebbers kennen dat werk natuurlijk van haver tot gort, maar die realiseren zich dan misschien weer niet dat al die thema’s die Bach in zijn orgelmuziek gebruikt ook weer in de cantates terugkomen. Voor iedereen kan onze aanpak dus verhelderend werken. En Bach deed het zelf ook zo, dat weten we gewoon.”

Bron: Klassieke Zaken