PROKOFIEV, S.

Na kritische geluiden uit zijn Parijse omgeving dat zijn muziek niet vernieuwend en gewaagd genoeg was, gooide Sergei Prokofiev (1891-1953) het in 1925 met zijn tweede symfonie over een andere boeg. In plaats van de traditionelere klanken uit zijn eerdere werken waren in het eerste deel van deze symfonie plotseling rauwe, dissonante akkoorden en allerlei felle ritmische motieven te horen. Door alle expressionistische klanken heen, blijkt Prokofiev een briljant orkestrator te zijn, wat in het zinderende tweede deel nog eens goed te horen is. In zijn in 1947 gereviseerde vierde symfonie laat Prokofiev, sinds 1936 weer in Rusland wonend, weer de vertrouwdere muzikale lijnen horen, ook onder invloed van het regime. Dit alles transparant gespeeld door het Radio Philharmonisch Orkest onder leiding van James Gaffigan in een mooie ruimtelijke opname.

Sergei Prokofiev: SYMPHONIES NOS. 2 & 4 (SECOND VERSION)

Netherlands Radio Philharmonic Orchestra, James Gaffigan

The Dutch composer, music journalist and novelist Elmer Schönberger once described the Second Symphony as a sub-genre – of a primarily psychological nature, albeit with considerable stylistic consequences: in a first symphony, a composer will more or less reflect the traditions from which he comes, and in a second he will deliberately break away from them. Prokofiev’s Second, composed eight years after the First, appears to be a defiant ode to the modern era, witnessed by the layers of mechanically persistent rhythms, expressionist harmonies, ostensibly unfathomable forms and its very expansive take on tonality. The work was premiered in Paris in 1925, conducted by Serge Koussevitsky.

Prokofiev decided to revise his Fourth Symphony, Op. 47, after the successful premieres of his Fifth and Sixth Symphonies (in January 1945 and December 1947 respectively). The original four movements remained largely intact, but the changes say a great deal about his style at that point. The first alteration was to insert or expand some passages that were predominantly reflective, with a strong emphasis on melody. Another example is the attempt to align the scale more closely with what was required by Social Realism, in which the neo-classical is overlaid with a considerable dose of heroism and sometimes even bombast. The association of Op. 112 with Social Realism subsequently proved to be an obstacle to its acceptance in the West.