Ivana Alkovic en Maarten den Hengst, samen vormen zij het Amsterdamse Pianoduo Amacord, keren met hun nieuwe album Vienna, Theme & Variations terug naar Wenen, de stad waar zij studeerden en jarenlang woonden én de stad die eeuwenlang het culturele epicentrum van Europa was. De cd, die is gemaakt met Tonmeister Guido Tichelman, omvat relatief onbekende Thema’s & Variaties van componisten die woonden en werkten in de Oostenrijkse hoofdstad: Mozart, Beethoven, Schubert, Brahms en Von Herzogenberg. Alle werken zijn voor piano vier handen geschreven. Het album verschijnt vrijdag 8 maart 2024 bij Zip Records.
‘Nieuwe werken’ van oude meesters
De vijf werken op het album worden zelden uitgevoerd en zijn opvallend weinig opgenomen. Sterker nog, Ivana en Maarten kenden de meeste stukken tot een paar jaar geleden niet. Maarten: “Onze eerste ontdekking waren de Variaties op een eigen thema D813 van Schubert. We dachten dat we al het mooie van Schubert wel kenden, niets bleek minder waar. Het sloeg bij ons in als een bom. We hebben het op één avond wel vijf keer beluisterd en doorgespeeld. Wat een fantasievol, virtuoos en hartverscheurend werk! Iedereen kent Schuberts prachtige Fantasie in f-klein maar eerlijk gezegd vind ik het stuk dat wij hebben opgenomen minstens zo interessant.”
Waldstein
De Variaties op eigen thema kv501 van Mozart is het minst onbekende werk op de cd. Hij schreef het in 1786, toen hij al een gevestigde naam was. In datzelfde jaar ging zijn opera Le Nozze di Figaro met groot succes in première en componeerde hij bijvoorbeeld de Praagse Symfonie. Van Beethoven staan de Waldstein Variaties WoO67 op het album. Waldstein was een hooggeplaatste Duitse diplomaat en militair die Beethoven bij de aristocratische kringen in Wenen introduceerde. Je zou hem Beethovens eerste mecenas kunnen noemen. Hij was een fervent muziekliefhebber en amateurpianist. Maarten den Hengst: “Het thema is best wel een truttig stukje muziek. Wij vermoeden dat het door Waldstein is geschreven en dat de geniale Beethoven wilde aantonen dat hij op basis van zo’n simpel thema toch prachtige en sterk contrasterende variaties kon schrijven. Het is hem gelukt.”
Afscheid
Van Brahms vonden ze Variaties op een thema van Robert Schumann, opus 23, het eerste werk dat hij voor piano vier handen schreef. “Ook al zo’n monument van een stuk, waarin Brahms afscheid neemt van zijn vriend en mentor Robert Schumann.” Ook stuitte het duo op de totaal onbekende Variaties op een Thema van Brahms opus 23, geschreven door Heinrich von Herzogenberg. Hij was tijdens zijn leven een bekende componist en heeft een groot oeuvre nagelaten. Zijn werk op het album is duidelijk een eerbetoon aan zijn vriend Brahms. Het thema is ontleend aan het lied Mei Mutter mag mi net uit Brahms' liederencyclus Die Trauernde opus 7.
Thema’s & Variaties
Thema & Variaties was een zeer gebruikelijke en populaire compositievorm. Het werd door componisten als een eer beschouwd als er variaties op hun thema werden geschreven. Het variëren kon op tal van manieren: door het ritme te wijzigen, door harmonische progressies door te voeren, door versieringen aan te brengen of door de bezetting te wijzigen. “Je hoort hoe de compositievorm zich in deze vijf werken ontwikkelt van de Eerste Weense School tot in de Romantiek. De stukken werden gedurfder, toonaarden werden losgelaten en harmonieën en ritmes werden rijker en complexer. Van de klassiek speelse Mozart en de weerbarstige en geestige Beethoven via de grensverleggende Schubert naar het romantische idioom bij Brahms en Von Herzogenberg.”
Wenen
Ivana en Maarten ontmoetten elkaar voor het eerst in Wenen, waar zij beiden hun post-graduate studie aan de Universität für Musik und darstellende Kunst hebben afgerond. Maarten heeft er twee jaar gewoond, Ivana acht jaar. Bijna elk jaar keren ze terug naar de stad. Ivana: “Regelmatig maken we een ‘pelgrimstocht’ langs de woningen van Mozart, Beethoven, Schubert en Brahms. Zo houden we de componisten als het ware in leven. We houden ontzettend veel van Wenen, maar die rijke historie maakt de stad ook wel conservatief.”
Nieuw repertoire
Op het album gaat Pianoduo Amacord terug in de tijd, doorgaans maken ze zich echter ook sterk voor nieuw repertoire voor piano vier handen. Zo gaven ze opdrachten aan hedendaagse componisten als Karl Fiorini, Genevieve Murphy en Diego Soifer. Tijdens het presentatieconcert zullen ze naast werken van het album ook de première van de aan hen opgedragen Sonatine van de in Wenen woonachtige componist, pianist en dirigent Christopher Devine uitvoeren. Pianoduo Amacord verzorgde concerten in Nederland, Oostenrijk, Frankrijk, Servië en Kroatië maar ook in Azië en de Verenigde Staten. Hun debuutalbum Magical Garden is zeer goed ontvangen door de nationale en internationale pers. Sinds 2020 heeft Pianoduo Amacord de artistieke leiding over de serie Nieuwe Kerk Concerten in Haarlem.
