HANNIGAN, BARBARA - REINBERT DE LEEUW

Onlangs vierde Reinbert de Leeuw zijn tachtigste verjaardag, maar als musicus is hij nog altijd zeer bevlogen. Op Vienna, Fin de siècle begeleid hij Barbara Hannigan, vorig jaar nog overladen met juichende besprekingen van Crazy Girl Crazy. Samen kozen voor liederen van Arnold Schönberg, Alban Berg en Anton ¬Webern, drie componisten die de grenzen van de tonaliteit oprekten en daar later aan voorbij gingen, en hun voorgangers Alma Mahler en Hugo Wolf. De 31 liederen vol weemoed en onvervuld verlangen worden aangenaam onderkoeld gezongen door Hannigan en trefzeker ondersteund door het sobere pianospel van De Leeuw. Veel minder spectaculair dan het uitbundige en eigenzinnige Crazy Girl Crazy, zeker net zo fraai.


Volkskrant recensie (*****) Guido van Oorschot:

Het wachten is op de Facebookpagina Stop het Bewieroken van Barbara Hannigan. Want altijd vijf sterren, dat kan toch niet deugen? Of de ­Canadese nu Boulez zingt, of Gershwin ­dirigeert, of Mozart zingt en dirigeert tegelijk, ze krijgt steevast de hoogste lof. Zie je wel, ook nu weer, voor haar expeditie naar het Weense ­fin-de-siècle, op klavier begeleid door ­Reinbert de Leeuw.

31 liederen lang is het Sehnsucht wat de klok slaat. In vertaling zwenkt die gemoedstoestand tussen nostalgische melancholie en vurig verlangen. De melancholie rijmt met het levensgevoel in Oostenrijk-Hongarije, de dubbelmonarchie die in 1918 uit ­elkaar spat. Het verlangen laait op bij muzikale twintigers als Arnold ­Schönberg, ­Alban Berg en Anton ­Webern.

Dit stelletje saboteurs legt vanaf 1900 springstof onder de klanktaal van de Romantiek. Toonsoorten, ­melodieën, akkoorden, al het vertrouwde gaat aan duigen. Literaire inspiratie vinden ze vooral bij Richard Dehmel. Deze Duitser kreeg voor zijn bundel Weib und Welt, vrouw en ­wereld, een proces te verstouwen wegens obsceniteit en blasfemie.

Meestal komt dit broeierige repertoire over het voetlicht met keurige zangeressenmanieren. Daar doet Barbara Hannigan niet aan. Zonder overdreven emotioneel te worden stopt ze Sehnsucht in elke noot. Haar kunst is er een van kruip-door-sluip-door. Boven- of onderlangs glijdt ze tonen in en uit, een voorschot nemend op het expressieve Sprechgesang dat ­Arnold Schönberg een decennium ­later uitvond. Reinbert de Leeuws ­piano­klank komt uit een ijl universum.

Op de cd staan ook liederen van wegbereider Hugo Wolf en van Alma Mahler. De vrouw die van haar ­echtgenoot Gustav het componeren moest staken, levert toevallig wel het mooiste lied. In Licht in der Nacht zoemzingt Barbara Hannigan over een eenzaam hart in de duisternis. De twee zachte bastonen tot slot, een uitdovende hartenklop, zijn de ­mooiste uit De Leeuws carrière.

Nergens een vlekje? Ach, soms een wringende intonatie, of zelfs een verspreking (eerst ‘Ärme’, dan ‘Arme’). Al met al te futiel om het bewieroken van Barbara Hannigan te staken.

Tracklisting:

ARNOLD SCHÖNBERG (1874 -1951)

VIER LIEDER, OP.2 (1899)

1 I. ERWARTUNG 3’07

2 II. JESUS BETTELT (SCHENK MIR DEINEN GOLDENEN KAMM) 3’33
3 III. ERHEBUNG 1’08
4 IV. WALDSONNE 3’11

ANTON WEBERN (1883-1945)

FÜNF LIEDER NACH Gedichten VON RICHARD DEHMEL FÜR STIMME UND KLAVIER (1906-1908)

5 I. IDEALE LANDSCHAFT 2’23

6 II. AM UFER 1’32

7 III. HIMMELFAHRT 3’28
8 IV. NÄCHTLICHE SCHEU 2’08

9 V. HELLE NACHT 2’57

ALBAN BERG (1885-1935)
SIEBEN FRÜHE LIEDER (1907)
10 I. NACHT 3’50

11 II. SCHILFLIED 1’53
12 III. DIE NACHTIGALL 2’16
13 IV. TRAUMGEKRONT 2’42
14 V. IM ZIMMER 1’13

15 VI. LIEBESODE 1’54
16 VII. SOMMERTAGE 1’29

ALEXANDER VON ZEMLINSKY (1871-1942)
LIEDER, OP.2 (1895-1896)
HEFT 2
17 VI. EMPFANGNISS 3’00
18 I. FRUHLINGSTAG 1’23
GESÄNGE, OP.5 (1896-1897)

19 VI. TIEFE SEHNSUCHT 0’34

20 I. SCHLAF NUR EIN 2’37
5 GESÄNGE, OP.7 (1898-1899)
21 I. DA WAREN ZWEI KINDER 1’32 22 II. ENTBIETUNG 1’15
23 IV. IRMELIN ROSE 2’49

ALMA MAHLER (1879-1964)

FÜNF LIEDER (1910)

24 I. DIE STILLE STADT 2’55

25 III. LAUE SOMMERNACHT 1’49

26 V. ICH WANDLE UNTER BLUMEN 1’06
VIER LIEDER (1915)
27 I. LICHT IN DER NACHT 3’37

HUGO WOLF (1860-1903)
GOETHE-LIEDER (1888)

28 MIGNON I 3’38

29 MIGNON II 2’02
30 MIGNON III 3’08

31 KENNST DU DAS LAND? 6’47