gratis-verzending vanaf 75,- of afhalen in de winkels van Concerto en Plato voor 16:00 besteld morgen in huis Winkels Service

KLAVA/LATVIAN RADIO CHOIR

DIVINE LITURGY

Label: ONDINE
Releasedatum: 16-02-2010
Herkomst: NL
Item-nr: 2577468
EAN: 0761195115152
Dit artikel is vervallen en niet meer leverbaar

Recensie

Letland, Riga - Het zanglustige volkje

Letlands schoonheid is ver te zoeken als je van Riga Airport naar de stad rijdt. Loodsen, kantoren, braakliggend terrein: het is het rommellandschap dat vliegvelden overal ter wereld omgeeft. Eenmaal voorbij de Daugava, de rivier die stroomafwaarts opgaat in de Baltische Zee, sta je snel in hartje stad. Daar is de Riharda Vagnera iela, de Richard Wagnerstraat, met het theater waar de componist een blauwe maandag heeft gewerkt als Kapellmeister. Ja, Riga sprak nog Duits, toen coryfeeën langskwamen als Clara Schumann, Hector Berlioz en Franz Liszt, al dan niet op doortocht naar Sint-Petersburg.

Riga sprak al Russisch toen Mariss Jansons er zijn kleutertijd sleet. Aan de Aspazijas-boulevard ligt het theater waar hij zag hoe zijn vader opera’s dirigeerde en zijn moeder de rol van Carmen zong. Jansons, later chef van het Koninklijk Concertgebouworkest, is niet de enige klassieke ster uit een Lets huishouden. Neem mezzosopraan Elina Garanca: vader koordirigent, moeder zangdocent. Of dirigent Andris Nelsons: ma in de oude muziek, pa een koorman. Zingen telt zwaar in Riga, nog altijd. Zwerf door de straatjes rond de Dom en kijk niet raar op als uit een raam een flard gezang waait.

Tacitus, de Romeinse geschiedschrijver, signaleerde in de eerste eeuw al een zanglustig volkje in deze contreien: de Aistti. Anderhalf millennium later spoelde het lutherse kerklied aan op de Baltische kust. In de 19de eeuw grepen zangverenigingen om zich heen. En in de sovjettijd werd zingen een daad van verzet. In augustus 1989 verbond een mensenlint van 600 kilometer de steden Tallinn, Riga en Vilnius. De Zingende Revolutie: twee jaar later waren Estland, Letland en Litouwen zelfstandig.

Voor koorzang op topniveau moet je in Riga zijn. Een traktatie bijvoorbeeld is het jeugdkoor genaamd Kamer. Enkele jaren geleden doken de jongelui op in een theatervoorstelling rond de Letse componist Emils Darzins. Hij liep in 1910 onder een trein, al dan niet opzettelijk, na te zijn beschuldigd van plagiaat. In zijn wanhoop had Darzins zijn orkestmuziek al verbrand, zijn koorwerk gelukkig niet. De adolescenten van Kamer zetten het in een verbluffende glans.

Verplicht is ook een visite aan het Lets Radiokoor. Dat zingt niet alleen 11 technisch perfect, het geluid is helder en weids als de hemel boven de Baltische Zee. De componist Eriks Esenvalds (spreek uit: ‘esjenwalds’) schrijft het klankprofiel toe aan de ligging van zijn land. ‘Uit Rusland kwam de basso profondo, de superlage bas. Uit Scandinavië waaide de lichte vrouwenstem over. Vul die ruimte op en je hebt het wijde Letse koorgeluid.’

Vaak wordt het op smaak gebracht met een snufje spiritualiteit. Niet alleen door oudere componisten als Peteris Vasks, de jongere Esenvalds schreef bijvoorbeeld een Lukaspassie. Een vaste dirigent van het Lets Radiokoor, Kaspars Putnins, verklaart die aandrift vanuit het verleden. Hij zegt: ‘Letland heeft lang gezucht onder een dictatuur. Godsdienst werd door de communisten beschouwd als een ongewenst restant van het kapitalisme. Maar met religie is het net als met seks, als je het onderdrukt zoekt het hoe dan ook een uitweg.’

Guido van Oorschot
Aangenaam Klassiek 2020
Door Redactie op 2020-10-16

nieuwsbrief